Các nền tảng truyền thông xã hội ngày nay không còn là môi trường phù hợp cho tin tức, ít nhất là không như trước đây hoặc như các tổ chức báo chí từng nghĩ. Sự chuyển hướng này rất rõ ràng, ví dụ như sự thay đổi thuật toán của Facebook và Instagram. Thái độ thờ ơ với tin tức không phải là điều thổi phồng mà là thực tế, như nghiên cứu gần đây về TikTok đã chỉ ra.
YouTube là một trường hợp đáng chú ý trong bối cảnh này. Theo một nghiên cứu quốc tế, YouTube là một trong những nền tảng lớn nhất để xem tin tức trên toàn cầu, với 20% người trưởng thành sử dụng nó thường xuyên để cập nhật tin tức.
Thuật toán của YouTube đã cho thấy một xu hướng đáng lo ngại khi hiển thị số lượng video cực đoan không cân xứng. Tuy nhiên, có rất ít dấu hiệu rõ ràng về việc liệu thuật toán này hướng người dùng đến hay tránh xa tin tức nói chung.
Một nghiên cứu mới về Truyền thông Chính trị đã cung cấp dữ liệu đáng kể đầu tiên về câu hỏi này. Nghiên cứu cho thấy có hai cách mà thuật toán của YouTube chuyển hướng người dùng khỏi tin tức.
Một là “bong bóng bộ lọc theo chủ đề”, trong đó bạn xem video giải trí và tiếp tục nhận được nhiều video giải trí được đề xuất hơn. Hai là “chuyển hướng thuật toán”, trong đó thuật toán đề xuất nội dung khác với nội dung bạn đang xem, chẳng hạn như đề xuất một video giải trí sau khi bạn xem một video tin tức.
Trên YouTube, cả hai thuật toán này đều có xu hướng khiến người dùng rời xa tin tức. “Hiệu ứng bong bóng” bộ lọc theo chủ đề mạnh hơn đối với hầu hết các loại video giải trí so với tin tức, và việc chuyển hướng theo thuật toán cũng có tác dụng mạnh mẽ hơn đối với các video giải trí.
Nói cách khác, nếu bạn xem một video giải trí, bạn có nhiều khả năng được đề xuất thêm các video cùng thể loại hơn so với khi bạn xem một video tin tức.
Kết quả là, với tư cách người dùng, bạn có thể bắt đầu bằng việc xem tin tức nhưng sẽ ngày càng thấy nhiều video giải trí xuất hiện dưới dạng đề xuất. Các nhà nghiên cứu viết rằng, trung bình, một video giải trí có khả năng được đề xuất cao gấp 3 lần so với một video tin tức. Điều này cho thấy rằng bất kể người dùng bắt đầu với nội dung gì trên YouTube, họ có nhiều khả năng xem video giải trí hơn là video tin tức.
Theo các nhà nghiên cứu, kiểu thiên vị video giải trí này bắt nguồn từ việc YouTube được xây dựng để tăng cường mức độ tương tác vì mục đích kinh tế, đơn giản vì mọi người quan tâm đến giải trí nhiều hơn là tin tức trên mạng xã hội. Thuật toán của YouTube được thiết kế để gây sức ép khá mạnh chống lại tin tức.
Nếu video tin tức giúp YouTube giữ chân người dùng lâu hơn, rõ ràng nền tảng này nên đề xuất video tin tức thay vì video giải trí. Tuy nhiên, thực tế là YouTube vẫn có xu hướng đề xuất video giải trí hơn vì một số lý do:
Mức độ tương tác cao hơn: Video giải trí thường có khả năng thu hút sự chú ý và tương tác của người dùng cao hơn. Người dùng có xu hướng xem nhiều video giải trí liên tục, like, bình luận và chia sẻ nhiều hơn so với video tin tức. Thuật toán của YouTube ưu tiên các nội dung có khả năng tạo ra nhiều tương tác hơn.
Đa dạng hóa nội dung: Video giải trí thường đa dạng về chủ đề và hình thức, dễ dàng thu hút một lượng lớn người xem với nhiều sở thích khác nhau. Điều này giúp YouTube tiếp cận một phạm vi người dùng rộng hơn và giữ họ lại trên nền tảng lâu hơn.
Tránh nội dung gây tranh cãi: Tin tức có thể chứa đựng những nội dung nhạy cảm hoặc gây tranh cãi, dẫn đến việc người dùng có thể có phản ứng tiêu cực. Để tránh các vấn đề pháp lý và bảo vệ danh tiếng của nền tảng, YouTube có thể ưu tiên đề xuất video giải trí an toàn hơn.
Chiến lược quảng cáo: Nội dung giải trí thường phù hợp với nhiều loại quảng cáo hơn, giúp YouTube tăng doanh thu từ quảng cáo. Các nhà quảng cáo thường tìm kiếm môi trường an toàn và ít tranh cãi để đặt quảng cáo của họ.
Thị hiếu người dùng: Đa số người dùng có thể thích xem nội dung giải trí hơn là tin tức, đặc biệt là khi họ muốn thư giãn. Vì vậy, YouTube ưu tiên các video giải trí để đáp ứng nhu cầu và sở thích của người dùng.
Phân tích dữ liệu và học máy: Thuật toán của YouTube dựa trên phân tích dữ liệu người dùng. Nếu dữ liệu cho thấy rằng người dùng thường chuyển từ video tin tức sang video giải trí, thuật toán sẽ học và thích ứng với xu hướng này để tối ưu hóa thời gian người dùng ở lại trên nền tảng.
Mặc dù video tin tức có thể giữ chân người dùng lâu hơn trong một số trường hợp, sự cân nhắc giữa các yếu tố tương tác, an toàn nội dung, doanh thu quảng cáo và thị hiếu người dùng khiến YouTube ưu tiên đề xuất video giải trí hơn.
