Việc ChatGPT hướng tới kiếm tiền từ người dùng đã được mong đợi từ lâu, và điều này phản ánh tương lai không chỉ của ChatGPT mà còn của toàn bộ các sản phẩm AI.
Kể từ khi ChatGPT trở nên phổ biến, câu hỏi về cách kiếm tiền luôn được đặt ra. Các hướng khả thi như mua sắm và quảng cáo đã được bàn luận nhiều, đặc biệt khi Fidji Simo gia nhập với vai trò Giám đốc Điều hành Ứng dụng dưới thời Sam Altman.
Quảng cáo và mua sắm: Thách thức AI trong thương mại
Quảng cáo là mô hình kinh doanh hợp lý nhưng khó cá nhân hóa và chuyên môn hóa. Nhiều người dùng dành nhiều thời gian với các mô hình AI, nhưng làm thế nào để chèn nội dung được tài trợ vào kết quả đầu ra một cách tự nhiên vẫn là một vấn đề kỹ thuật chưa giải quyết, với những nỗ lực ban đầu như Perplexity chưa đạt kỳ vọng.
Mua sắm là một hướng khác, nhưng câu hỏi lớn là liệu AI có đủ chính xác để tìm đúng sản phẩm, học sở thích người dùng, và điều hướng web để xử lý các trường hợp thanh toán phức tạp hay không. Điều này đòi hỏi nâng cao năng lực dựa trên các chuẩn AI đã có, thay vì phát minh một phương pháp phân phối quảng cáo hoàn toàn mới. Mô hình o3 của OpenAI đã tiến một bước lớn về khả năng tìm kiếm, chứng tỏ tính khả thi; tuy nhiên, việc tích hợp còn phụ thuộc vào kinh doanh (OpenAI phải làm việc với các cửa hàng) hoặc AI (ChatGPT phải đủ khả năng quản lý website).
Mua sắm tích hợp và mô hình Agentic
Hôm qua, ChatGPT ra mắt trải nghiệm mua sắm tích hợp với Buy It, cung cấp nền tảng thanh toán đơn giản dựa trên Giao thức Thương mại Đại lý (ACP). Sự kết hợp này đi cùng các đối tác như Shopify (sắp ra mắt) và Etsy, tập trung vào các nhà cung cấp thương mại điện tử chuyên sản phẩm ngách. Nếu thành công, người dùng có thể tìm kiếm chính xác những món đồ mong muốn – ngay cả khi Google khó tiếp cận.
Điều quan trọng là một mô hình AI hoàn hảo sẽ không hữu ích nếu thiếu dữ liệu hoặc môi trường thử nghiệm cần thiết. Trong mua sắm, điều này đồng nghĩa với việc kết nối mạng lưới cửa hàng và API riêng. ACP được xây dựng với sự hợp tác của Stripe, mang lại lợi ích cho cả hai bên: Stripe muốn tiêu chuẩn hóa thanh toán đại lý, trong khi OpenAI muốn các cửa hàng áp dụng ACP để cải thiện đề xuất sản phẩm. Mô hình kinh doanh đơn giản: người bán trả một khoản phí nhỏ cho mỗi giao dịch hoàn tất.
“Agentic” trong bối cảnh AI và công nghệ không có một từ tiếng Việt chính xác 100%, nhưng có thể hiểu theo nghĩa:
Agentic ≈ “tính chủ động/đại lý”
Nó mô tả khả năng một hệ thống (AI) tự suy nghĩ, ra quyết định và thực hiện hành động thay cho con người để đạt mục tiêu cụ thể.
Ví dụ:
Agentic AI = “AI chủ động” hoặc “AI có khả năng đại lý”
Nó không chỉ phản hồi lệnh của người dùng mà có thể tìm kiếm thông tin, lập kế hoạch và thực hiện hành động trên web hay trong ứng dụng mà không cần chỉ dẫn chi tiết từng bước.
Triển vọng và thách thức
Tôi nhìn nhận lạc quan nhưng thận trọng. Tìm kiếm sản phẩm trên web ngày càng khó khăn: Google bị “game hóa”, Amazon chiếm ưu thế, trong khi quảng cáo nhắm mục tiêu của Meta tốn kém. OpenAI không miễn nhiễm với những vấn đề này, nhưng họ tiếp cận với góc nhìn mới, và nếu thành công, họ sẽ không có đối thủ thật sự. Với gần 1 tỷ người dùng hàng tuần, khả năng phát triển các mô hình agentic ở quy mô này vượt trội so với bất kỳ công ty nào khác.
Mô hình agentic như GPT-5-Thinking cho thấy rằng không phải tất cả các nhu cầu đều cần một mô hình khổng lồ duy nhất. Các mô hình khác nhau phục vụ những mục đích khác nhau: Anthropic tập trung vào lập trình, OpenAI tập trung vào ứng dụng agentic tiêu dùng. Các tích hợp và ứng dụng sẽ quan trọng hơn việc chỉ phát hành mô hình mới.
Sự chuyên môn hóa và tương lai AI
Sự chuyên môn hóa khiến thị trường AI hấp dẫn hơn: OpenAI, Google, Anthropic đều tối ưu dịch vụ của mình trong nhiều năm. Khi chuẩn mực về hiệu suất dần mất giá trị tức thời, tầm nhìn của các công ty AI trở nên tinh tế hơn. OpenAI đã dẫn đầu trong lĩnh vực web-agent, còn Anthropic tập trung vào các tác vụ lập trình chuyên sâu.
OpenAI sẽ mở rộng các ứng dụng agentic theo chiều dọc: quản lý email, lịch, đặt vé, và nhiều tác vụ kỹ thuật số khác. Thách thức lớn nhất là họ tự cạnh tranh với chính mình – liệu tầm nhìn của họ có biến thành ứng dụng thực sự hữu ích cho người dùng hay không. Nếu mua sắm thành công, họ sẽ có nền tảng để thử nghiệm thêm nhiều dịch vụ khác.
Kết luận
Mô hình ứng dụng thống trị kỷ nguyên di động đang chuyển sang AI agentic: các ứng dụng sẽ độc lập, đơn giản, mở rộng trên đám mây, phục vụ hàng triệu người dùng. Tính năng mua sắm tích hợp chỉ là bước đầu. Trong vòng 6-12 tháng, các ứng dụng đại lý sẽ trở nên mượt mà, dễ dùng và khác biệt hoàn toàn so với công nghệ trước đây.
OpenAI đang định vị ChatGPT trở thành Ứng dụng Agentic duy nhất, phục vụ nhu cầu đa dạng từ quản lý thời gian, thanh toán, đến mua sắm, mở ra kỷ nguyên mới cho cách chúng ta sử dụng ứng dụng hàng ngày.
